Οι μάγισσες της Υπάτης

Οι μάγισσες της Υπάτης

και το μονοπάτι τους …ζωντανεύουν

(του Μπάμπη Χονδραλή)

Ανεμότρυπα

Πηγή φωτο: https://www.google.gr/search?q=Μάγισσες+Υπάτης&safe

«Να έχετε το νου σας, μην περνάτε απ’ το ρέμα του Τσαγκλάνη μονάχοι σας, προπαντός άμα πέσει ο ήλιος, και να μη ζυγώνετε στο πηγάδι», συμβούλευαν πάντα γονείς και παππούδες σαν ήμασταν παιδιά. Κι οι ίδιοι μάλλον δεν ήξεραν να μας εξηγήσουν γιατί… Έτσι άκουγαν κι αυτοί απ’ τους δικούς τους γονείς και παπ­πούδες κι εκείνοι πάλι απ’ τους δικούς τους πιο παλιά, πίσω και πίσω, εκεί που χάνεται η μνήμη, εκεί που φτιάχνονται οι θρύλοι, που ανακατώνονται οι άγιοι με τους δράκους και τα στοιχειά, εκεί που από σπηλιές και βάραθρα νύχτες πανσέληνες ξεπρόβαλλαν μάγισσες φεγγαροπαρμένες...

Η φήμη τους παραμένει ζωντανή εδώ και 2.000 χρόνια!

«Μη ζυγώνετε στο πηγάδι» κι η παιδι­κή μας φαντασία καρδιοχτυπώντας έψα­χνε τις σχολικές σελίδες μήπως και δώσει σχήμα και μορφή στον ακαθόριστο φόβο που τρύπωνε στην παιδική μας ψυχούλα.

  Τα χρόνια πέρασαν, ήρθαν στα κανονικά τους μέτρα οι εικόνες των παιδικών ματιών, οι φόβοι οι παιδικοί πήραν σχήμα, τα ξωτικά και τ’ αερικά που γέμιζαν τρόμο την παιδική μας ψυχή στο ρέμα του Τσαγκλάνη - ρεματιά βγαίνοντας απ’ τα Λουτρά Υπάτης αριστερά στο δρόμο για Υπάτη - απέκτησαν τη μορφή τους, την ίδια που μας περιέγραψε ο Απουλήιος και ο Λουκιανός εδώ και 2.000 χρόνια και, ποιος ξέρει, πόσο παλιότερα ακόμα! Ήταν αυτές οι περίφημες φαρμακεύτρες, οι φαρμακίδες μάγισσες της Υπάτης, ιέρειες της Εκάτης, που γνώριζαν κι ασκούσαν την τέχνη της μαγείας, οι πιο περίφημες απ’ τις Θεσσαλές μάγισσες (πόλη της Θεσσαλίας λογιζόταν η Υπάτη στ’ αρχαία χρόνια), που την αρχή τους θα πρέπει ν’ αναζητήσουμε, πιθανά, στην εγκατάστα­ση της Μήδειας στη Θεσσαλία.

Αρκετοί αρχαίοι συγγραφείς αναφέρ­θηκαν εκτενώς στη δράση τους, εκπληκτι­κό, όμως, είναι ότι αυτή έφτασε ως τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Βλέπετε η ανθρώπινη ψυχή δεν άλλαξε ιδιαίτερα, επειδή γκρεμίστηκαν τα παλιά ιερά κι άλλοι θεοί λατρεύτηκαν. Συνέχισε το ίδιο να χαίρεται και να πονάει, ν’ αγαπάει και να μισεί, να εμπιστεύεται και ν’ απογοη­τεύεται, να ελπίζει και να φοβάται. Και να γυρεύει, κάποτε, βοήθεια σε δυνάμεις άλλες, που ποτέ δεν έπαψε να πιστεύει πως υπάρχουν. Κι όπως μας λένε οι αρχαί­οι συγγραφείς, οι φοβερές αυτές γυναί­κες είχαν τη δύναμη να μεταμορφώνουν τους άλλους καθώς και τον εαυτό τους, να κατεβάζουν το φεγγάρι (!), να φέρνουν πίσω άπιστους εραστές, να προκαλούν τον έρωτα ή το αντίθετο (κατά περίπτωση) και άλλα τέτοια φοβερά και τρομερά!

  Ο τελετουργικός τους χώρος βρισκό­ταν μόλις έξω απ’ τη νοτιοδυτική πλευρά της πόλης στο σπηλαιόβαραθρο της Ανεμότρυπας, στο ξεκίνημα των πλαγιών της Οίτης και πάνω απ’ τον επιβλητικό χεί­μαρρο Ξηριά, που κυλάει ορμητικός προς την κοιλάδα για να ενωθεί με τον Σπερ­χειό. Κι επειδή απ’ το στόμιο του βαρά­θρου βγαίνει φρέσκος δροσερός αέρας, έλεγαν πως επικοινωνούσε υπόγεια με το πηγάδι στο ρέμα του Τσαγκλάνη στα Λου­τρά Υπάτης για να πηγαίνουν οι φαρμακίδες να λούζονται στα θερμονέρια της Αφροδίτης (κυρίως με αυτή τη θεά, άλλω­στε, σχετίζονταν οι δραστηριότητες τους). Πέρασαν πολλά χρόνια μέχρι να καταλάβω γιατί εκείνο το πηγάδι ήταν στα  παιδικά μας χρόνια απαγορευμένος τόπος!

Τη φήμη τους οφείλουν στην πλούσια χλωρίδα της Οίτης

Τούτο το βουνό στα αρχαία χρόνια φημιζόταν για τα βοτάνια του, όπως αναφέρει και ο Στράβων, ιδιαίτερα για τον ελλέβορο που θεωρούνταν αρίστης ποιό­τητας. Κι είναι ο ελλέβορος ιδιαίτερα τοξι­κό φυτό, γνωστό στους αρχαίους και στον Ιπποκράτη που το χρησιμοποιούσαν σε σοβαρές περιπτώσεις παραφροσύνης, επιληψίας και ψυχικών ασθενειών γενικό­τερα. Το ίδιο και η βαλεριάνα που φυτρώ­νει στη χαράδρα του Ξηριά, η μπελαντόνα ψηλότερα, διάφορα είδη γεντιανής καθώς κι ένα σωρό άλλα βοτάνια, που για να τα μαζέψουν, με τελετουργικό πάντα τρόπο, ανηφόριζαν στις πλαγιές και τα γκρεμνά της Οίτης. Γνώριζαν τα φυτά και τις ιδιό­τητες τους και ξεχώριζαν όσα χρειάζο­νταν για τις τελετές τους ανάμεσα σε εκατοντάδες φυτά που στολίζουν τούτο το βουνό, την Οίτη, το βουνό του Ηρακλή. Ο ίδιος, μάλιστα, έπεσε θύμα της μαγείας, όταν η Δηιάνειρα του έστειλε το φαρμα­κωμένο χιτώνα ν’ αλλάξει για να θυσιάσει στον πατέρα Δία στην κορυφή της Οίτης.

Ακολουθώντας το μαγικό μονοπάτι τους...

Τούτη η ζωντανή μνήμη εδώ και κάποια χρόνια βγήκε απ’ τα αρχαία κείμε­να κι ακούστηκε πέρα απ’ τους ακόμα φοβισμένους ψίθυρους των κατοίκων χάρη στις προσπάθειες των ανθρώπων του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευ­σης Υπάτης. Φτιάχτηκε ένα όμορφο μονοπάτι που, χωρίς καμιά σχεδόν δυσκολία, μπορεί να το περπατήσει όποιος θελήσει για λίγο να βρεθεί στο χώρο των φοβερών αυτών γυναικών και ν’ ακολουθήσει τα βήματα τους. Απ’ την πλατεία της Υπάτης παίρνουμε το δρόμο για τη Μονή Αγάθωνος. Λίγα μέτρα μετά το κτήριο του Γυμνασίου και αμέσως μετά το τελευταίο σπίτι του χωριού, μπαίνουμε αριστερά στον αγροτικό δρόμο που ανηφορίζει. Λίγο παραπάνω, ακριβώς πάνω σε μια αρι­στερή στροφή, αφήνουμε το δρόμο και μπαίνουμε στο μονοπάτι στα δεξιά μας που σε 200 περίπου μέτρα, θα μας οδηγή­σει στην Ανεμότρυπα. Στη συνέχεια περ­νάμε από μια ξέφωτη πλαγιά με ασφάκες και λαδανιές και κατεβαίνουμε λοξά αρι­στερά στην κοίτη του Ξηριά ακριβώς κάτω από μια συστάδα φυτεμένων πεύκων.

  Εκεί το ΚΠΕ, με την πολύτιμη βοήθεια του Λουκά Πρατίλα που ασχολείται με δραστηριότητες στη φύση, έχει φτιάξει μια κρεμαστή γέφυρα, την οποία περνάμε και ακολουθούμε το σημαδεμένο μονοπάτι αντίθετα στην κοίτη για 1 χλμ. περίπου. Στη συνέχεια τα σημάδια θα μας οδηγή­σουν προς τα αριστερά και θα συναντή­σουμε την κοίτη ενός μικρότερου χειμάρ­ρου. Περνάμε απέναντι κι ανηφορίζουμε για λίγο έχοντας δεξιά μας το χείμαρρο, που κατεβαίνοντας έχει σκάψει το βράχο δημιουργώντας πέτρινες βάθρες. Το τοπίο πια είναι πραγματικά μαγικό και νιώθεις πως κάπου στο νερό θα φανεί κάποια απ’ αυτές τις μάγισσες να λούζεται στο καθαρτήριο νερό του βουνού... Το μονο­πάτι ανεβαίνει αριστερά για 80 περίπου μέτρα πάνω σε βράχο. Βοηθητικά έχουν φτιαχτεί κάποια σκαλοπάτια κι υπάρχουν και κάποια σκοινιά για να βοηθούνται όσοι δε νιώθουν πολύ σίγουροι.

Και φτάνουμε σε μια μικρή λιμνούλα που δημιουργεί πέφτοντας από 45 μ. ο εντυπωσιακός καταρράκτης Κρεμαστός, όπου λούζονταν κι εξαγνίζονταν, κατά την παράδοση, οι φαρμακίδες.

Ο καταρράκτης είναι ο τελευταίος από 33 καταρράκτες του φαραγγιού που ξεκι­νάει απ’ το οροπέδιο Ροδοκάλος, ψηλά πάνω απ’' την Υπάτη, ένα εντυπωσιακό φαράγγι που για την ώρα το χαίρονται μόνο οι cannyoners, ιδιαίτερα οι Γάλλοι που συχνά έρχονται και το κατεβαίνουν. Το φαράγγι και ο καταρ­ράκτης έχει πάντα νερό είναι όμως ιδιαί­τερα επιβλητικό την άνοιξη που κατεβάζει πολύ, αλλά και το φθι­νόπωρο που χρωματί­ζονται τα φύλλα των πλατάνων.

  Στο γυρίσματα πράγματα είναι ακόμα πιο εύκολα αφού μπο­ρούμε ν’ ακολουθήσουμε το σηματοδοτη­μένο μονοπάτι δίπλα στο ρεύμα του Ξηριά προς τη γέφυρα, όπου περνάει ο δρόμος προς τη Μονή Αγάθωνος και τον Εθνικό Δρυμό της Οίτης. Λίγο πριν τη γέφυρα τα σημάδια οδηγούν δεξιά, δίπλα απ’ το παλιό πετρόχτιστο αυλάκι που έπαιρναν νερό για πότισμα οι κάτοικοι, και θα βγούμε ακριβώς πάνω στο δρόμο απ’ τη δεξιά πλευρό της γέφυρας. Φυσικά απ’ αυτό το σημείο μπορεί να πάρει κάποιος το μονοπάτι και στο ανέβα­σμα, μόνο που δε θα περάσει απ’ την Ανεμότρυπα, το άντρο των μαγισσών...

Πηγή: Περιοδικό «ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΣ»

Επιμέλεια Ανάρτηση: Τάκης Ευθυμίου