TREILER

Το παρόν Ιστολόγιο έχει σκοπό να περισώσει & να προβάλλει τη ρουμελιώτικη ιστοριολαογραφία -

Παρασκευή 14 Οκτωβρίου 2011

Ψάρεμα στο Σπερχειό

ΤΟ ΨΑΡΕΜΑ ΣΤΟ ΣΠΕΡΧΕΙΟ
ΠΑΛΙΑ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΟΥ
του Τάκη Ευθυμίου
Ψάρεμα στο ποτάμι του χωριού μου, τον Αη Γιώργη, με βαριοπούλα
Παλιότερα, το ψάρεμα στο ποτάμι δε γινόταν έτσι  για διασκέδαση, αλλά για βιοποριστικούς λόγους. Γι' αυτό οι άνθρωποι μηχανεύονταν παράξενους τρόπους ψαρέματος, επειδή «πενία τέχνας κατεργάζεται.» Ακολουθεί περιγραφή των παραδοσιακών τρόπων ψαρέματος στο ποτάμι, που και σήμερα οι περισσότεροι εξακολουθούν να εφαρμόζονται κάπου-κάπου. Σημειωτέον ότι και ο γράφων υπήρξα μανιώδης ψαράς στο ποτάμι τα παιδικά μου χρόνια και ότι ακολουθεί είναι αντλημένο από τα βιώματά μου.
    Με βαριά: Ήταν ο προσφορότερος τρόπος ψαρέματος, αφού αρκεί μια βαριοπούλα με γερό στυλιάρι και η ανάλογη μυϊκή δύναμη του επίδοξου ψαρά, ο οποίος σφυροκοπά πέτρες, μέσα στα νερά, όπου λόγω της θέσης τους ενδέχεται να κρύβουν ψάρια. Αυτά από το θόρυβο του χτυπήματος τραυματίζονται, ζαλίζονται και εμφανίζονται στην επιφάνεια, όπου εύκολα πλέον ψαρεύονται. Η τέχνη του ψαρά βρίσκεται στο να εντοπίζει πέτρες-φωλιές που φιλοξενούν δεκάδες ψάρια.
Με παρακλάδι: Συχνά, υπάρχουν παραπόταμοι (παρακλάδια) από την κύρια ροή του Σπερχειού. Όταν εκτρέψουμε τη ροή του παρακλαδιού προς τον κύριο ποταμό, έχουμε την ευχέρεια να ψαρέψουμε άνετα στο νερό που στερεύει. Η εκτροπή γίνεται με πέτρινο φράγμα, εμπλουτισμένο με κλαδιά και άμμο. Στην άκρη του παρακλαδιού κατασκευάζεται πρόχειρη δέση για να αποτρέψει τη διαφυγή των ψαριών. Ο τρόπος αυτός είναι απαγορευμένος από τις Δασικές Αρχές, επειδή καταστρέφονται τα αυγά των ψαριών. Γι' αυτό επιβάλλεται, μετά το ψάρεμα, να επανέρχονται τα νερά στα φυσιολογικά τους παρακλάδια. Μεγάλες ποσότητες ψαριών που γέμιζαν κασοντενεκέδες, ψάρευε ο Χρήστος Π. Τσιρώνης στις Αντριάδες. Επίσης, την περίοδο που ανοιγόταν ο δρόμος προς το Παλαιόκαστρο, χειριστής μπουλτόζας ονόματι Κατσαούνος, χρησιμοποίησε το μηχάνημα για να εκτρέψει ένα τεράστιο παρακλάδι, όπου μεταξύ των άλλων ψάρεψε και ένα ψάρι υπερφυσικού μεγέθους για τα δεδομένα του Σπερχειού.
Με σιλπί (καλαμωτή): Έχει σχήμα ανοιχτού χωνιού και κατασκευάζεται συνήθως από καλάμια γι’ αυτό λέγεται και καλαμωτή ή από βέργες (λούρες) πλατανίσιες που πλέκονται μεταξύ τους με σχοινί ή σύρμα. Για το στήσιμο του σιλπιού επιλέγεται ένα στενό πέρασμα του ποταμού με κρέμαση, ώστε τα νερά να περνάνε ορμητικά από τα χάσματα του και τα ψάρια να παγιδεύονται στο χωνί του. Το σκέπαζαν με κλαδιά πλατανίσια ή από ιτιά για να μην αναπηδήσουν τα ψάρια και να μην τα φάνε τα αρπαχτικά πουλιά ή οι αλεπούδες. Τελευταία κατασκευάζονταν σιλπιά από δικτυωτή σίτα για ευκολία. Μ’ αυτόν τον τρόπο καταπιάνονταν οι: Σπύρος και Πάνος Γ. Γόνης, οι Τσιρωναίοι,   ο Κώστας Θ. Μυλωνάς,    ο Πάνος Ν. Κουμαντάνος,   ο Γιάννης Β. Καρκάνης κ.ά.
Σιλπί με καλάμια
Με αγκίστρι: Ήταν αυτοσχέδιο από καρφίτσες ή λιμαρισμένο σύρμα. Σπάνια μερικοί εξοικονομούσαν καμιά σαλαγγιά (τρίδυμα αγκίστρια) του εμπορίου. Οι ψαράδες επέλεγαν τα ήρεμα νερά του μπούιτα όπου έριχναν το αγκίστρι, δίχως δόλωμα γιατί τα ψάρια του Σπερχειού δεν τσιμπούν εύκολα το δόλωμα, το οποίο πάτωνε και περίμεναν να πλησιάσουν αμέριμνα τα ψάρια, οπότε με περισσή τέχνη το τράβαγαν, υπολογίζοντας να τ' αγκιστρώσουν. Ο πρώτος διδάξας ήταν ο Νίκος Π. Κουμαντάνος.  Άριστος όμως ψαράς του είδους καταγράφεται ο Δημήτρης Κ. Αλεξόπουλος που διέθετε καταπληκτική επιδεξιότητα στο αγκίστρωμα των ταχύτατων κεφαλόπουλων.
Με πυροφάνι (Λουξ): Απαραίτητα σύνεργα ήταν το λουξ, οι μπότες και τα αυτοσχέδια καμάκια από πιρούνια. Τη νύχτα κάποιος με το λουξ θάμπωνε και ακινητοποιούσε τα ψάρια και οι άλλοι της παρέας τα καμάκιαζαν.
Με δίχτυα: Πρόκειται για αθερινόδιχτα (ψιλά δίχτυα) που διέθεταν μολύβδινα βαρίδια για να πατώνουν. Στήνονταν στα ήρεμα νερά του μπούιτα όπου σύχναζαν κοπάδια ψαριών τα οποία κολυμπώντας αμέριμνα παγιδεύονταν. Προτίμηση σαυτό το είδος είχε ο Πάνος Γεωργαντάς και ο Πάνος Κόφας από το Νεοχωράκι.
Με δηλητηριώδεις ουσίες: Χρησιμοποιούνταν διάφορες δηλητηριώδεις ουσίες όπως το ζουμί από χλωρές φλούδες καρυδιάς, χυμός από σφλόιμο (κίτρινο δηλητηριώδες λουλούδι, γαλατσίδα), ασβέστης, γαλαζόπετρα και χλωρίνη. Οι ουσίες αυτές είναι τόσο ισχυρά δηλητήρια, ώστε μόλις πέσουν στο νερό η επιφάνεια του γεμίζει από νεκρά ψάρια. Εδώ όμως, παραμονεύει άμεσος κίνδυνος δηλητηρίασης και του ανθρώπου που θα καταναλώσει τα ψάρια.
Με εκρηκτικές ύλες: Ο δυναμίτης, οι κροτίδες και τα αυτοσχέδια εκρηκτικά, όπως το μπουκάλι με τον ασβέστη, επέφεραν ακαριαίο θάνατο των ψαριών με τον κρότο που προκαλούσε η έκρηξη τους. Βεβαίως, ο τρόπος αυτός απαγορεύεται αυστηρά, επειδή εξοντώνεται και ο γόνος των ψαριών, γι' αυτό γινόταν με άκρα μυστικότητα.
Και μετά το ψάρεμα το απαραίτητο κολύμπι στον μπούιτα

Δεν υπάρχουν σχόλια: